Stj. Av.Ceyhun Gendigelenoğlu Tarafından Hazırlanmıştır.
Sigorta Tahkimin ne olduğundan bahsetmek için ilk olarak tahkimin ne olduğunu anlamak gerekmektedir. Bu makalemizde tahkimin kısa bir özetini yaptıktan sonra Sigorta Tahkimin ne olduğundan bahsedeceğiz.
Tahkim Nedir ?
Günümüzde tarafların tercih ettiği bir alternatif uyuşmazlık çözüm yolu da tahkimdir.
Tahkim bir uyuşmazlık nedeni ile; tarafların bu uyuşmazlığı çözüme kavuşturma amacıyla, bu uyuşmazlığın konusunu oluşturan alanlarda altyapısı, bilgisi ve deneyimi bulunan kendi seçtikleri üçüncü kişiye veya kişilere yani hakeme götürme konusunda anlaşırlar.
Tarafların seçmiş olduğu bu kişiye hakem, eğer birden çok kişi var ise hakem kurulu adı verilir. Hakem veya hakem kurulu tek sayı olarak seçilmek şartı ile taraflar hakem sayısını istediği gibi belirleyebilir. Uygulamada çoğunlukla 3 kişi ve nadir de olsa 5 kişi seçilir.
Tahkimi diğer uyuşmazlık çözüm yollardan ayıran en büyük özelliği hakem kurulunun verdiği kararların kesin olması ve tarafların buna göre hareket etmek zorunda kalmasıdır. Kısaca tahkim hakem kurulunun verdiği kararlar tarafları bağlayıcı nitelik taşır.
Tahkimin birden çok çeşidi bulunmaktadır. Örneğin; tarafların rızasına göre Tahkim yoluna başvurmak zorunlu veya ihtiyari olabilir, belli türde uyuşmazlığı çözen bir kurum var ise kurumsal tahkim yok ise ad hoc(özel) tahkim gibi örnekler verilebilir.
Türk Hukukunda tahkim; Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 407 ila 444. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu düzenleme doktrinde iç tahkim düzenlemeleri olarak adlandırılır.
Tahkim sözleşmesinin tanımı HMK madde 412’de şöyle yapılmıştır:”Tahkim sözleşmesi, tarafların, sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşmadır.
Sigorta tahkim nedir ?
Sigorta Kanununun 30. maddesinde sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişilerin riski üstlenen sigorta şirketlerine karşı ve bu sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözmesi amacı ile Sigorta Tahkim Komisyonunu kurduğunu ifade etmiştir.
Sigorta Tahkim Komisyonunda bir uyuşmazlığın çözülebilmesi için ilgili sigorta şirketinin, Sigorta Tahkim Kuruluna üye olması gerekmektedir. Eğer uyuşmazlığın olduğu sigorta şirketi üye değil ise sigorta tahkim yoluna başvurulamaz.
Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmak, sigorta uyuşmazlıklarında zorunluluk teşkil etmemektedir. Yani Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmadan kişi direk olarak mahkeme yoluna başvurabilir. Ancak mahkemelerin çok uzun sürmesi, belki de sigorta amacıyla alınacak paranın o sırada sigortaya bağlı olan zararların tazmini için gerekli olduğundan ve sigorta tahkim komisyonunun 4 ay içinde zorunlu olarak bir karar vermesi gerekliliği; Sigorta Tahkim yoluna başvurmayı mantıklı kılmaktadır.
Sigorta tahkim Yoluna Başvuru
Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılabilmesi için birkaç şart getirilmiştir. Bu şartlar sağlanmadığı taktirde başvuru ön inceleme sonrası reddedilir.
Bu şartlar şunlardır :
- Başvuruyu gerçekleştiren taraf aleyhine başvuru yaptığı sigorta şirketine usule uygun bir şekilde başvuru yapması gereklidir. Bu başvuru sonucu Sigorta Şirketinin hiç bir cevap vermemesi, yapılan başvuruyu kısmen kabul etmesi veya tamamen reddedildiğini belgelemesi gerekmektedir.
- Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketinin Sigorta Tahkim Komisyonuna üye olması gerekmektedir.
- Sigorta Tahkim Komisyonu tarafında oluşturulmuş olan başvuru belgesi doldurulmalıdır.
- Sigorta Tahkim Komisyonu tarafından belirlenmiş harçlar yatırılmalıdır.
- Son olarak Sigorta Tahkim Komisyonu tarafından istenen belgelerin eksiksiz bir şekilde sunulması gerekmektedir.
Sigorta Tahkim Başvurusu sonrası prosedür
Başvuru eksiksiz bir şekilde yapıldıktan sonra ön inceleme amacı ile belgeler raportöre verilir. Bu sırada uyuşmazlık başvurusu, aleyhine başvurulan sigorta şirketine tebliğ edilerek 5 iş günü içerisinde uyuşmazlık konusunda cevaplarını sunması istenir.
Başvurunun incelenmesi sonrası dosyanın değerlendirilmesinin gerektiğini düşünen raportör dosyayı hakemlere gönderir. Değerlendirilmesine gerek olmadığı kararı verilirse yapılan başvuru ücretinin %90’ı iade edilir. Raportör dosyanın değerlendirilip, değerlendirilmeyeceği kararını 15 gün içinde vermek zorundadır.
15.000,00 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklar tek hakem tarafından, üstünde olan uyuşmazlıklar ise 3 hakem tarafından bakılır.
Hakem/Hakemler dosyanın kendilerine tebliğinden itibaren 4 ay içinde bir karar vermek zorundadırlar. İtiraz başvurularında ise 2 ay içinde karar vermek zorundadırlar.
Sigorta Tahkim Komisyonu kararına itiraz
İtirazın hakem kararının ilgiliye bildiriminden itibaren en geç 10 gün içinde Komisyona yapılması gerekmektedir.
Sigorta Tahkim Komisyonun da görülen dosyaya hakem veya hakemler bir karar verdikten sonra bu karar eğer 5.000,00 TL’nin altında ise kesindir. 5.000,00 TL’nin üstünde ise hakem/hakemlerin kararına karşı itiraz yolu açıktır ancak bu tutar 40.000,00 TL’nin altında ise itiraz sonrası verilen karar kesinlik kazanır.
İtiraz yoluna başvurmak için Sigorta Tahkim Komisyonunun oluşturduğu itiraz başvuru formu doldurulmalı ve itiraz harcının ödenmesi gerekmektedir.
| Uyuşmazlığa Konu Miktar (TL) | Başvuru Ücret (TL) |
| 5.000 | 100 |
| 5.001 – 10.000 | 250 |
| 10.001 – 20.000 | 350 |
| 20001 – …. | Uyuşmazlık tutarının %1,5’u ( En az 350 TL olmak üzere) |
Eğer itiraz sonucu olarak tekrardan aleyhe karar verildi ise Hakem/Hakem Heyeti kararına karşı temyiz yolu açıktır ancak temyiz yoluna başvuru yapılabilmesi için uyuşmazlık konusu değerin 40.000,00 TL’den fazla olması gerekir.
Turkish 
English